گروه ورزشی مشرق - بیش از نیم قرن از نگارش نامه تاریخی
پادشاه سابق اسپانیا، خوان کارلوس به وزیر وقت ورزش این کشور می گذرد. نامه‌ای
که به ادعای قدیمی های رسانه در اسپانیا از جمله خوانما کارول و مانوئل استبان ایده
پرداز و سرچشمه و نقشه راه رسانه‌های
ورزشی در اسپانیا شد.
در کشوری که 35 درصد از مردم پایتختش پس از زبان باز کردن نوه پادشاه اشک شوق می ریزند نمی شود خاندان سلطنتی و تاثیر آنها را در سرنوشت سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و البته ورزشی جامعه نادیده گرفت.
در آن زمان نامه خوان کارلوس به وزیر ورزش الهام بخش بسیاری از اهالی رسانه در حوزه ورزش بود و حتی در ایتالیا این نامه بارها ترجمه شد و هنوز هم بسیاری از اساتید علوم ارتباطات در اروپا به خصوص قلم به دستان حوزه ورزش در مرور تاریخ رسانه های ورزشی حتما به اهمیت این نامه اشاره می کنند.
«در کشوری که سال‌ها از فاشیسم بین المللی زخم خورده، برای مردمی که در جریان آزادسازی ساراگوسا و گوادلکلیر، سنگ فرش خیابان ها را با خون جوانان خود شستشو داده اند، چه باید بنویسم؟ کدام سخنرانی می تواند سالهای سال، سیاهی و جهل و عقب ماندگی اسپانیا را از یاد مردم پاک کند؟ این کشور، کشور گل و موسیقی و فوتبال است، اکنون امید پادشاه اسپانیا به شخص شما (وزیر ورزش) است تا با گسترش شادی و نشاط به سلاح برنده و بسیار نیرو بخش ورزشو به خصوص فوتبال به من کمک کنید. به اسپانیا کمک کنید تا بار دیگر هویت از دست رفته خود را باز یابد، مردم را از گورستان های پر رونق این روزهای اسپانیا بیرون بکشید و برای تماشای فوتبال به استادیوم ها دعوتشان کنید.»
این بخشی از نامه ای است که هنوز هم در اسپانیا مورد توجه است و شاه فیلیپ، جانشین خوان کارلوس نیز که خود از هواداران فوتبال بوده و هست، ادامه دهنده همین طرز تفکر به نظر می رسد.
او نیز مانند نخست وزیر و کابینه ریاست جمهوری اسپانیا به خوبی می داند که در اوج بحران اقتصادی اروپا، نه صنعت گردشگری به داد اسپانیا رسید و صنعت خودرو سازی و مد و لباس، تنها چزی که اسپانیا را زنده نگاه داشت، فوتبال بود و بس.
در آن زمان صنعت چاپ و علم روزنامه‌نگاری تا سطح بریتانیا یا فرانسه در خاک اسپانیا پیشرفت نداشت و وزیر وقت ورزش اسپانیا که البته دشمنان سرسختی در کابینه همان زمان داشت، به پخش و انتشار پوسترهایی پرداخت که عموما در فضای طنز، کاریکاتور و پیام های فرهنگی و ورزشی در میان مردم توزیع می‌شد.
بعدها روزنامه مارکا به احترام تلاش چندین ساله وزرای ورزش اسپانیا، صفحه اختصاصی با همان مضمون در خود جای داد. این روزنامه های تک ورقی بین مردم به خصوص کسانی که خیال ترک گورستان مادرید را نداشتند، پخش می شد و از آنها برای تماشای بازی های دوستانه دعوت به عمل می آمد. اتلتیکومادرید تیمی برای قشر محروم و کارگر جامعه و رئال مادرید تیمی برای روشنفکران و مردم پیروز شده در جنگ علیه فاشیسم و استبداد ژنرال فرانکو، بازی های دوستانه در ابتدا بدون فروش بلیت کار خود را آغاز کردند و لالیگا نیز کم کم جان می گرفت، تیم ملی فوتبال اسپانیا هم به زور وحدت ویترینی ایجاد شده، گاه گاهی به بازی های ملی تن می داد و البته این یک ریسک بزرگ بود چرا که اسپانیا با هر شکست ملی در فوتبال، یک گام فرهنگی و اجتماعی رو به عقب بر می داشت.
یک فوتبال 90 دقیقه ای چنان تاثیری در گسترش وحدت ملی داشت که هزاران کنفرانس خبری در پارلمان تازه جان گرفته اسپانیا هرگز، یک جمله تبلیغاتی از سوی یک قهرمان ملی در فوتبال وقتی تیتر اول روزنامه صبح اسپانیا می شد چنان تاثیر در روحیه مردم داشت که نسبت به تاثیر سخنرانی دو ساعته پادشاه یا رئیس جمهور اسپانیا مقایسه ای پوچ و بیهوده بود.
و اما اکنون، در اوج مدرنیته و پیشرفت های ثانیه ای در صنعت چاپ، رسانه های دیجیتال، وب سایتهای خبری – تحلیلی و خبرگزاری های بزرگ ورزشی آیا می شود نقش رسانه ورزشی در ورزش را نادیده گرفت.
بیش از 6 سال است که فوتبال نویسان مافیایی ایتالیا با فدراسیون فوتبال کشورشان در قهری عمیق و غلیظ به سر می برند و نتیجه این قهر تاریخی را به خوبی می توانید در فوتبال ملی ایتالیا مشاهده کنید!
در جریان افشای فساد مالی در فیفا و برخی کشورهای اروپایی چه چیزی فدراسیون فوتبال آلمان را نجات داد؟ درایت بکن باوئر؟ مدیریت صدراعظم آلمان؟ هرگز، تنها چیزی که به داد فوتبال آلمان رسید و ماجرای رشوه های نجومی در جام جهانی 2006 را البته فعلا، از تیررس توجه دنیا خارج کرد، رسانه های ورزشی فوق پیشرفته در کشور آلمان بود.
به ورزش در کشور خودمان نگاهی بیندازیم، نقش رسانه ورزشی در ورزش ایران چیست؟
کارلوس کی‌روش به عنوان یک مربی خارجی، فردی با سابقه در منچستریونایتد، رئال مادرید و تیم ملی فوتبال پرتغال مثال خوبی است که در میان جمع کثیری از مردم ایران مشهور، محبوب و دوست داشتنی است، به زعم بسیاری از مردم فوتبال دوست ایران نیز هیچ نمونه جایگزی وطنی برای او وجود خارجی ندارد. در چنین شرایطی رسانه ورزشی چه می کند؟ هیچ، بهترین کار موج سواری روی موجی است که به هر دلیلی و با هر کیفیتی، ایجاد شده است. هر چه باشد مردم او را دوست دارند و قرار نیست از تامین هزینه دندان پزشکی او، هزینه اداره جزیره و پروازهای لوکس و سفرهای بی دلیل و با دلیلش بنویسند.
با این کار اشتباه، رسانه مخاطب خود را از دست خواهد داد، این جمله تکراری و آزاردهنده ای است که البته مدتها است در کوچه بن بست خاورمیانه به دام افتاده و راه فراری ندارد، غافل از این که مخاطب رسانه، نقش‌های روی دیوار نیست که یک اشتباه از روی دیوار پاک شوند، مخاطب همیشگی نیست، ایجاد می شود و گاه از دست می رود، اما رسالت رسانه خدشه دار نمی شود. در چنین شرایطی هر کدام از طرفین دعوا، تیتر بهتری برای فروش بیشتر روزنامه روی دکه بسازد، حامی مالی هم راضی تر است و بیشتر دیده خواهد شد. رسانه دیجیتال هم فارغ از حامیان مالی روی صفحه خود، به خط فکری از قبل طراحی شده خودش می اندیشد و قطعا به آن پایبند خواهد بود. وزارت ورزش در خط فکری بگنجد، خوب است، نگنجد هر کاری انجام دهد اشتباه است. کی‌روش از سوی رسانه مخالف حمایت شود، بد است اما به محض این که از سوی رسانه مخالف طرد و تخریب شود، ناگهان به یک قهرمان ملی در رسانه مخالف دیگر، تبدیل خواهد شد. گویا رسانه در خلاء تولید می شود و اتاق فکرش ویترینی است برای راضی نگاه داشتن مخاطب بدون حرمت، بدون ارزش، بدون اهمیت.
برای تبدیل شدن رسانه ورزشی به عاملی تاثیرگذار در ورزش یکی از بدیهی ترین و روشن ترین راهکارها، مردمی شدن رسانه است، نزدیک شدن به مردم اما نه به هر قیمتی، تن دادن به چرخه باطل مرغ و تخم مرغ در این بزنگاه تاریخی ورزش، به سود هیچ شهروند ایرانی نیست، ذهن تاثیر گرفته از رسانه موج سوار، برای رسانه ای که می تواند اثر مفید در ورزش بگذارد، ذهن قابل اعتمادی نیست تا هر چه دوست دارد برایش بنویسد. باید به فضای خرد و خرد گرایی توجه کنیم تا در سایه عقل به ورزش کشورمان بها بدهیم و با این سلاح بسیار کارساز و مفید، نقشی مهم در تزریق نشاط و امید راستین به آینده داشته باشیم.
